Wspierając innych, możemy jednak trochę pomóc sobie, choćby przez zmniejszenie obciążeń podatkiem dochodowym zarówno u przedsiębiorców płacących podatek PIT, jak i przedsiębiorców płacących CIT’a.
Szerokiemu gronu podatników powszechnie znana jest możliwości przekazania 1% podatków dochodowych na rzecz organizacje pożytku publicznego. Media oraz organizacje NGO prowadzą szeroką kampanię informacyjną o możliwości wskazania/przekazania podatku na ich cele.
Nadto mechanizm przekazania 1% swojego podatku jest stosunkowo prosty.
Z jakiś bliżej nie określonych przyczyn znacznie mniej znana jest instytucja darowizny. Znacznie rzadziej się wspomina o możliwości przekazania darowizny pieniężnej lub rzeczowej stowarzyszeniom, fundacjom, czy innym podmiotom które działają w oparciu o ustawę z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
W treści tej ustawy, a szczególnie w art. 4 zdefiniowane są cele pożytku publicznego które uprawniają do skorzystania z ulgi podatkowej jaką jest możliwość odliczenia darowizny od podstawy swojego opodatkowania.
Przypomnieć należy, że ta ulga podatkowa, istniejąca już długo w systemie prawa podatkowego, powoduje zmniejszenie dochodu do opodatkowania.
Nie zmniejsza nam bezpośrednio podatku, bowiem pomniejsza uzyskany dochód i w konsekwencji pomniejsza obciążenia podatkiem PIT lub CIT.
Dlatego też warto przypomnieć, iż w trzech ustawach o podatkach dochodowych istnieją zapisy pozwalające na obniżenie dochodu do opodatkowania.
W celu przybliżenia tematyki i ułatwienia skorzystania z ulgi podatkowej, to zagadnienie preferencji podatkowej z uwagi na drobne różnice należy podzielić na zakres podatku dochodowego od osób fizycznych, czyli PIT oraz na podatek dochodowy od osób prawnych, czyli CIT.
I tak odpowiednio:
Osoby fizyczne - darowizna do 6%
Podstawa prawna
I. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych – art. 26 ust. 1 pkt 9 (odliczenie od dochodu)
II. Ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne – art.11 ust. 1 (odliczenie od przychodu)
Przykładowe rodzaje darowizn limitowanych
Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT – odliczeniu od dochodu podlegają darowizny przekazanych na przykład na takie cele:
a) określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych.
b) kultu religijnego
Odliczyć od dochodu w PIT można darowizny na cele kultu religijnego przekazane kościołom, związkom wyznaniowym i religijnym oraz ich osobom prawnym, także parafiom i zakonom, np. budowa, wyposażenie lub remont świątyni oraz zakup przedmiotów liturgicznych.
c) krwiodawstwa realizowanego przez honorowych dawców krwi na podstawie ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi, w wysokości iloczynu kwoty rekompensaty określonej przepisami wydanymi na podstawie art. 11 ust. 2 tej ustawy i litrów oddanej krwi lub jej składników,
Krwiodawca w zeznaniu podatkowym wylicza wysokość odliczenia, mnożąc ilość oddanej w ciągu roku krwi lub jej składników przez ekwiwalent pieniężny. Aktualnie obowiązujące rozporządzenie ministra zdrowia określa wysokość ekwiwalentu na 130 zł za litr. Z preferencji mogą skorzystać ci, którzy bezpłatnie oddali krew (lub jej składniki) jednostce organizacyjnej publicznej służby krwi. Płatne oddanie krwi nie uprawnia do ulgi. Otrzymane w punkcie krwiodawstwa czekolady i soki nie są przeszkodą do skorzystania z preferencji. Dowodem uprawniającym do skorzystania z tego odliczenia jest zaświadczenie jednostki organizacyjnej realizującej zadania w zakresie pobierania krwi o ilości bezpłatnie oddanej krwi lub jej składników.
d) kształcenia zawodowego publicznym szkołom prowadzącym kształcenie zawodowe, o których mowa w art. 4 pkt 28a ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe, oraz publicznym placówkom i centrom, o których mowa w art. 2 pkt 4 tej ustawy",
Ta ostatnia preferencja jest zupełnie nowa i obowiązuje od początku 2019 r. Przysługuje podatnikom osiągających przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej, opodatkowanym według skali, liniowo lub ryczałtem. W zeznaniu rocznym mogą odliczyć od dochodu wartość materiałów dydaktycznych lub środków trwałych przekazanych publicznym szkołom zawodowym pod warunkiem, że są to materiały lub środki kompletne, zdatne do użytku i nie starsze niż 12 lat.
Należy uszczegółowić, iż podmioty, którym można przekazać darowiznę aby skorzystać z preferencji podatkowej to min. organizacje pozarządowe poza:
- jednostkami sektora finansów publicznych,
- przedsiębiorstwami, instytutami badawczymi, bankami i spółkami prawa handlowego będącymi państwowymi lub samorządowymi osobami prawnymi.
Można darowiznę przekazać jednostkom niedziałające w celu osiągnięcia zysku nawet jak są osobami prawnymi lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną.
Mówimy o fundacjach i stowarzyszeniach.
Dodatkowo musi być to organizacja, która realizuje co najmniej jeden z poniższych celów:
o pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób;
o wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej;
o udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej oraz zwiększania świadomości prawnej społeczeństwa;
o działalności na rzecz integracji i reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym;
o działalności charytatywnej;
o podtrzymywania i upowszechniania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej;
o działalności na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego;
o działalności na rzecz integracji cudzoziemców;
o ochrony i promocji zdrowia, w tym działalności leczniczej w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej
o działalności na rzecz osób niepełnosprawnych;
o promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy;
o działalności na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn;
o działalności na rzecz osób w wieku emerytalnym;
o działalności wspomagającej rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości;
o działalności wspomagającej rozwój techniki, wynalazczości i innowacyjności oraz rozpowszechnianie i wdrażanie nowych rozwiązań technicznych w praktyce gospodarczej;
o działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych;
o nauki, szkolnictwa wyższego, edukacji, oświaty i wychowania;
o działalności na rzecz dzieci i młodzieży, w tym wypoczynku dzieci i młodzieży;
o kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego;
o wspierania i upowszechniania kultury fizycznej;
o ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego;
o turystyki i krajoznawstwa;
o porządku i bezpieczeństwa publicznego;
o obronności państwa i działalności Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;
o upowszechniania i ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich, a także działań wspomagających rozwój demokracji;
o udzielania nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego;
o ratownictwa i ochrony ludności;
o pomocy ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą;
o upowszechniania i ochrony praw konsumentów;
o działalności na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami;
o promocji i organizacji wolontariatu;
o pomocy Polonii i Polakom za granicą;
o działalności na rzecz kombatantów i osób represjonowanych;
o działalności na rzecz weteranów
o promocji Rzeczypospolitej Polskiej za granicą;
o działalności na rzecz rodziny, macierzyństwa, rodzicielstwa, upowszechniania i ochrony praw dziecka;
o przeciwdziałania uzależnieniom i patologiom społecznym;
o rewitalizacji;
Ważna informacja jest taka, że możliwość odliczenia darowizn nie jest uzależnione od posiadania przez obdarowanego statusu OPP w postaci wpisu do KRS, gdyż warunkiem jest prowadzenie działalności pożytku publicznego w zakresie wymienionych zadań.
Wysokości dokonanej darowizny może być dowolna, bowiem limit określony jest w zakresie podatków, czyli można przekazać darowiznę wyższą, ale dla celów obniżenia obciążeń podatkowych, w podatkowym rozliczeniu rocznym możemy ująć darowiznę wyłącznie do wysokości 6% dochodu (przychodu u ryczałtowca).
Innymi słowy można odliczyć od dochodu zsumowaną wartość darowizn tylko do 6% dochodu nawet jak przekazane zostanie znacznie więcej !
Przykład:
Podatnik zarobił w roku 2020 (do końca października) kwotę 32.000 zł
Może przekazać sumarycznie jako darowiznę kwotę 1.920 zł i dzięki temu uzyska zwrot podatku w kwocie około 326 zł.
Limit odliczeń i wyłączenia
Łączna kwota odliczeń nie może przekroczyć w roku podatkowym kwoty stanowiącej 6% dochodu (przychodu u ryczałtowców)!
Odliczeniu nie podlegają darowizny poniesione na rzecz:
1) osób fizycznych;
2) osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, prowadzących działalność gospodarczą polegającą na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali, lub handlu tymi wyrobami.
UWAGA!
Jeżeli przedmiotem darowizny są towary opodatkowane podatkiem od towarów i usług, za kwotę darowizny uważa się wartość towaru wraz z podatkiem od towarów i usług, czyli brutto!
1. Dokumentowanie przekazanych darowizn
Wysokość darowizny (jej wartości) ustala się na podstawie:
1) dowodu wpłaty na rachunek płatniczy obdarowanego lub jego rachunek w banku, inny niż rachunek płatniczy - w przypadku darowizny pieniężnej;
2) dowodu, z którego wynikają dane identyfikujące darczyńcę oraz wartość przekazanej darowizny wraz z oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu - w przypadku darowizny innej niż pieniężna np. darowizny rzeczowej,
4) dokumentu stwierdzającego ich poniesienie, zawierającego w szczególności: dane identyfikujące kupującego (odbiorcę usługi lub towaru) i sprzedającego (towar lub usługę), rodzaj zakupionego towaru lub usługi oraz kwotę zapłaty - w przypadkach innych niż wymienione w pkt 1-2.
Odliczenie przekazanej darowizny oraz wyliczenie limitu
a) Odliczeń dokonuje się w zeznaniu podatkowym tj. PIT-37, PIT-36 oraz PIT-28. Dodatkowo do tych zeznań należy dołączyć załącznik PIT/O w którym podaje się dane obdarowanego oraz wysokość dokonanej na jego rzecz darowizny.
b) Odliczenie od dochodu – liczymy:
przychód – koszt uzyskania przychodu x 6%
Dotyczy dochodów z tytułu umów o pracę, umowy zlecenia, działalności gospodarczej, umowy o dzieło i innych ujętych w PIT
c) Odliczenie od przychodu u ryczałtowców (PIT-28) – liczymy przychód x 6% (ta metoda dotyczy tylko ryczałtu w tym także z najmu prywatnego).
2. Praktyka - czyli wiedza praktyczna!
Możliwe jest dokonanie odliczenia darowizny z poleceniem, obdarowany powinien wykorzystać otrzymane środki na pomoc konkretnie wskazanemu podmiotowi czy na konkretny cel! Jest to dość znana instytucja prawna, bowiem często organizacje proszę o dopisek typu dla Jana Kowalskiego, czy dla Hospicjum im Jana Pawła II.
a) Nie ma możliwości odliczenia darowizny w kosztach działalności! Darowiznę odlicza się dopiero w zeznaniu podatkowym!
b) W przypadku darowizny dokonanej z rachunku jednego z małżonków jeżeli w tytule są wpisane imiona i nazwiska obojga małżonków to odliczenia może dokonać każdy z małżonków oczywiście do wysokości darowizny, i do 6% na osobę/podatnika/przedsiębiorcę.
c) W przypadku dokonania darowizny poprzez system PayU – darowizna może zostać odliczona pod warunkiem posiadania dodatkowo potwierdzenia od obdarowanego!
d) Nie podlegają odliczeniu darowizny przekazane na Ochotniczą Straż Pożarną oraz Państwową Straż Pożarną z uwagi na to że jednostki te są jednostkami budżetowymi.
e) VAT- przekazanie towarów od których odliczono VAT powoduje obowiązek naliczenia VAT przy przekazaniu, za wyjątkiem darowizn artykułów spożywczych na rzecz organizacji pożytku publicznego z przeznaczeniem na cele działalności charytatywnej.
f) Darowiznę odliczamy w wartości brutto!
g) Darowizna może być przekazana na stowarzyszenia, fundacje i inne jednostki NGO, jednostki pożytku publicznego.
Osoby prawne - darowizna do 10%
Podstawa prawna:
I. Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych - art. 18 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych
Osoby prawne czyli np. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, czy spółki akcyjne, jak i inne stowarzyszenia i fundacje mogą dokonać odliczeń darowizn przekazanych na cele określone w art. 4 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, organizacjom, o którym mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele - łącznie do wysokości nieprzekraczającej 10% dochodu, o którym mowa w art. 7 ust. 3 albo w art. 7a ust. 1, czyli innymi słowy do wysokości 10% dochodu.
Zasady odliczania darowizn u osób prawnych płacących podatek CIT są takie same jak u osób fizycznych z tym, że jest wyższy limit i wynosi on 10% dochodu. Osoba prawna wykazuje przekazane darowizny na informacji CIT-D.
Na zakończenie należy wskazać, iż zupełnie inne regulacje dotyczą darowizn przekazanych:
- na cele charytatywno-opiekuńcze kościołów gdzie nie ma określonego limitu,
- na przeciwdziałanie COVID-19 z uwzględnieniem regulacji wprowadzonych mocą Tarczy 1.0 i 4.0 – również bezlimitowi.
Każda przekazana darowizna pieniężna czy rzeczową pomaga obdarowanemu, ale darczyńcy pozwala pomniejszyć obciążenia podatkowe.
Niemniej musimy przekazać borowinę jeszcze w roku 2020, aby z ulgi podatkowej za ten rok skorzystać!
Mariusz W. Gotowicz
Doradca Podatkowy
Prezes Spółki Doradztwa Podatkowego
